دانشگاهها و کالج‌های معتبر کانادا
دانشگاهها و کالج‌های کانادا در سراسر جهان شناخته‌شده و مدارک آنها معتبر هستند. آموزش عالی کانادا برای تحصیلات میان رشته‌ای اهمیت زیادی قائل است و دورههای ارائه‌شده نیز بسیار متنوع هستند. دانشگاههای کانادا از نظر تولیدات علمی، کیفیت آموزش و اشتغال فارغ‌التحصیلان جایگاه بسیار خوبی دارند. از ۱۰۳ دانشگاه کانادا، ۲۶ مورد در بین ۱۰۰۰ دانشگاه برتر جهان در رتبه‌بندی سال ۲۰۲۰ مؤسسه QS قرار دارند.
آموزش عالی در کانادا
بخشی از قوانین مربوط به آموزش عالی جامع بوده و توسط دولت مرکزی تعیین می‌شوند اما هریک از استان‌ها می‌توانند قوانین ویژه خود را تعیین کنند؛ بنابراین آموزش عالی در استان‌های مختلف کانادا تفاوت‌هایی دارد. استان کبک متمایزترین سیستم آموزش عالی را نسبت به دیگر استان‌های کانادا دارد. مهم‌ترین تفاوت سیستم آموزش عالی کبک با دیگر مناطق کانادا الزامی بودن گذراندن دوره کالج پیش از ورود به دانشگاه است. در دیگر استان‌ها طول دوره تحصیلات ابتدایی و متوسطه ۱۲ سال بوده و دانش‌آموزان پس از پایان تحصیلات متوسطه می‌توانند مستقیماً وارد دانشگاه شوند. دوره کارشناسی نیز در این استان‌ها ۴ سال زمان می‌برد. در کبک اما طول دوره تحصیلات ابتدایی و متوسطه ۱۱ سال بوده و دانش‌آموزان پس از پایان تحصیلات متوسطه وارد کالج‌های معروف به CEGEP می‌شوند. پس از گذراندن دوره ۲ ساله کالج، دانشجویان امکان ادامه تحصیل در دانشگاه را دارند. دوره کارشناسی نیز در استان کبک ۳ سال زمان می‌برد. به این ترتیب کل دوران تحصیل (از شروع تحصیلات ابتدایی) برای دریافت مدرک کارشناسی در هردو نوع سیستم ۱۴ سال است.
کالج‌های کانادا
کالج‌های معروف به Community college مؤسسات دولتی محلی (منطقه‌ای) هستند که عموماً دورههای یک تا دوساله برگزار می‌کنند. این کالج‌ها گاهی institute ،institute of technology ،technical college ،regional college، در کبک CEGEPS (مخفف Collège d’enseignement general et professionnel، university college) یا به سادگی college نامیده می‌شوند. این کالج‌ها نقش بسیار مهمی را در سیستم آموزشی کانادا ایفا می‌کنند. سطح کیفی بالا، جامعیت علمی، دورههای کارمحور، ارتباط با صنعت و فرصت‌های کارورزی از مزایای این کالج‌ها است. کالج‌های محلی دورههای هنر، علوم، دورههای تخصصی حرفه‌ای و نیز دورههای زبان را برگزار می‌کنند. برخی کالج‌ها جامع هستند و دوره‌هایی در زمینه‌های مختلف ارائه می‌دهند، اما برخی دورههای تخصصی برگزار می‌کنند. بسیاری از کالج‌ها دورههای تکمیلی تخصصی یک یا دوساله نیز ارائه می‌دهند.
دورههای کالج در کبک و مدارک آنها
کالج‌ها در کبک مدارس عالی فنی، هنرهای کاربردی یا علوم کاربردی هستند که مدارکی تحت عناوین مختلفی از جمله certificate، diploma و bachelor’s degree ارائه می‌دهند. در سیستم آموزش عالی کبک، کالج مرحله‌ای جداگانه محسوب می‌شود و دانش‌آموزانی که پس از پایان دبیرستان می‌خواهند وارد دانشگاه شوند، باید نخست یک دوره ۲ ساله را در کالج سپری کنند.
مدرک Diploma در کالج‌های کبک شامل موارد زیر است:
- DEC (Diplôme d’études collégiales) یا DCS (Diploma of College Studies)
- AEC (Attestation d’études collégiales) یا ACS (Attestation of College Studies)
- DEP (Diplôme d’Etudes Professionnelles) یا DVS (Diploma of Vocational Studies)
- ASP (Attestation de spécialisation professionnelle) یا AVS (Attestation of Vocational Specialization)
کالج‌ها در کبک به سه دسته Public، Private و Government دسته‌بندی می‌شوند. کالج‌های Public و Government هردو دولتی هستند، با این تفاوت که کالج‌های Government عمومی نیستند. برای مثال کالج‌هایی که آموزش‌های نظامی ارائه می‌دهند در دسته Government قرار می‌گیرند.
دانشگاههای کانادا
جو کلاس‌ها در دانشگاههای کانادا باز و دوستانه است و به کار گروهی اهمیت زیادی داده می‌شود. اساتید دانشجویان را به تعامل، شرکت در بحث‌ها و بیان پرسش‌ها و مسائل درسی تشویق می‌کنند. یکی از دلایل موفقیت سیستم آموزش عالی کانادا وجود دورههای کار-محور و انطباق مباحث درسی با رویدادهای جدید و نیازهای بازار کار است که باعث شده نرخ اشتغال پس از فارغ‌التحصیلی در کانادا بسیار بالا باشد. در فهرست زیر می‌توانید نام بهترین دانشگاههای کانادا را (همراه با رتبه جهانی در سال ۲۰۲۰ و سطح‌بندی وزرات علوم) مشاهده کنید:
- University of Toronto (29 | گروه الف)
- McGill University (35 | گروه الف)
- University of British Columbia (51 | گروه الف)
- University of Alberta (113 | گروه الف)
- Université de Montréal (137 | گروه الف)
- McMaster University (140 | گروه الف)
- University of Waterloo (173 | گروه الف)
- The University of Western Ontario (211 | گروه الف)
- University of Calgary (233 | گروه الف)
- Queen’s University at Kingston (239 | گروه الف)
هزینه تحصیل در کانادا
در این بخش، هزینه تحصیل در کانادا را که شامل شهریه دانشگاهها و هزینه زندگی دانشجویی است، بررسی می‌کنیم:
شهریه دانشگاههای کانادا
شهریه دانشگاههای کانادا عموماً پایین‌تر از دیگر کشورهای مطرح انگلیسی‌زبان (آمریکا، انگلیس و استرالیا) است؛ شهریه دانشگاههای کانادا به عوامل مختلفی بستگی دارد: دانشگاه محل تحصیل، رشته و مقطع تحصیلی و بومی یا بینالمللی بودن دانشجو. شهریه دانشگاهها در کانادا برای دانشجویان کانادایی بسیار کمتر از دانشجویان بینالمللی است. در ادامه به شهریه دانشگاههای کانادا برای دانشجویان بینالمللی در مقاطع تحصیلی مختلف می‌پردازیم:
- شهریه دانشگاههای کانادا در مقطع کارشناسی
در سال تحصیلی ۲۰۲۰-۲۰۱۹ شهریه دانشگاههای کانادا برای دانشجویان بینالمللی در مقطع کارشناسی به‌طور متوسط تقریباً ۲۹,۷۰۰ دلار کانادا در سال است. دورههای هنر و علوم انسانی کم‌هزینه‌تر هستند و رشته‌های مهندسی و پزشکی هزینه بالاتری دارند (به‌طور متوسط حدود ۳۳ هزار دلار کانادا در سال). شهریه دورههای کسب و کار و مدیریت از متوسط پایین‌تر و حدود ۲۶,۷۰۰ هزار دلار کانادا هستند. - شهریه دانشگاههای کانادا در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری
شهریه دانشگاهها در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری عموماً کمتر از مقطع کارشناسی است و باز هم به دوره مورد نظر بستگی دارد. متوسط شهریه در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری در سال ۲۰۲۰-۲۰۱۹ حدود ۱۷,۷۰۰ دلار کانادا است. مانند سایر کشورها، در کانادا نیز دورههای مدیریت ارشد اجرایی (EMBA) بیشترین شهریه را دارند؛ به طور متوسط حدود ۶۷ هزار دلار کانادا. شهریه دورههای معمولی MBA در این سال تحصیلی به‌طور متوسط حدود ۳۹ هزار دلار کانادا است.
هزینه زندگی دانشجویی در کانادا
هزینه‌های زندگی در کانادا بسیار به محل زندگی بستگی دارد و شهرهای بزرگ عموماً گران‌تر هستند. دانشگاه مونترال هزینه زندگی دانشجویی (مجموع هزینه‌های مربوط به مسکن، غذا، کتاب‌ها و دیگر منابع آموزشی، تلفن و هزینه‌های متفرقه) را حدود ۱۵۰۰۰ دلار کانادا در سال و دانشگاه بریتیش کلمبیا، واقع در شهر ونکوور (یکی از دو شهر گران کانادا برای زندگی)، هزینه‌های زندگی را حدود ۱۵۵۰۰ دلار کانادا تخمین زده‌اند. البته این اعداد برای سبک زندگی کانادایی ارائه شده‌اند و می‌توان آنها را دست بالا در نظر گرفت.
- هزینه مسکن دانشجویی
هزینه چهار نوع اصلی اسکان دانشجویی، یعنی زندگی با خانواده‌های میزبان (Host Family یا Homestay)، خوابگاه (university accommodation)، آپارتمان خصوصی (private accommodation) و آپارتمان خصوصی اشتراکی (Private shared accommodation) با یکدیگر بسیار متفاوتند.
هزینه آپارتمان‌های خصوصی اشتراکی همراه با هزینه قبوض حدود ۸ هزار دلار کانادا در سال است. هزینه خوابگاه‌ها اغلب کمتر است و برای یک سال در حدود ۷۵۰۰-۳۰۰۰ دلار کانادا برآورد شده است. - هزینه خوراک
دانشجویان باید مبلغی حدود ۳۰۰ دلار در ماه (۳۶۰۰ دلار در سال) را برای خرید مواد غذایی در نظر بگیرند. البته قیمت مواد غذایی نیز شهر به شهر تفاوت دارد.
- هزینه رفت و آمد
هزینه بلیط تک‌سفره وسایل حمل و نقل عمومی در کانادا به‌طور میانگین حدود ۳ دلار است. بلیط یک‌ماهه نیز در کانادا حدود ۹۵ دلار هزینه دارد.
- هزینه کتاب و وسایل آموزشی
هر دانشجوی بینالمللی، به طور متوسط هزینه‌ای معادل ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ دلار کانادا در سال را صرف خرید کتاب و دیگر وسایل کمک‌درسی می‌کند. البته در صورت استفاده از کتاب‌های موجود در کتابخانه دانشگاه و یا خواندن کتاب‌های الکترونیکی، تا حد زیادی از این هزینه کاسته می‌شود.
شرایط تحصیل در کانادا
اکثر دورههای تحصیلی در کانادا به زبان انگلیسی و برخی نیز به زبان فرانسوی ارائه می‌شوند. در ادامه شرایط تحصیل در هریک از مقاطع تحصیلی در کانادا را ارائه می‌دهیم:
تحصیل در کالج‌های کانادا
طول دوره تحصیل در کالج‌های کانادا معمولاً ۸ ماه تا ۲ سال است و به نوع دوره و کالج مورد نظر بستگی دارد. البته برخی کالج‌ها مدرک کارشناسی نیز ارائه می‌دهند که گذراندن این دوره‌ها ۴-۳ سال زمان می‌برد.
مدارک لازم برای پذیرش در کالج‌های کانادا:
- ترجمه ریز نمرات دوره دبیرستان (و پیش‌دانشگاهی)*
- ترجمه مدرک دیپلم (و پیش‌دانشگاهی) *
- رزومه تحصیلی (CV)
- مدرک زبان (در صورت نیاز)
* اگر دارای مدرک کارشناسی یا کارشناسی ارشد هستید، می‌توانید با ارائه مدرک و ریزنمرات آخرین مقطع تحصیلی برای پذیرش اقدام کنید.
تحصیل در کانادا در مقطع کارشناسی
دوره کارشناسی در کشور کانادا به‌طور متوسط ۴ سال به طول می‌انجامد. شروع تحصیل در مقطع کارشناسی در دانشگاههای کانادا، اغلب ترم پاییز (ماه سپتامبر) است. البته برخی دانشگاهها برای ترم زمستان (ماه ژانویه) نیز دانشجو می‌پذیرند.
مدارک لازم برای پذیرش در مقطع کارشناسی در کانادا:
- ترجمه ریزنمرات دوره دبیرستان (و پیش‌دانشگاهی)
- ترجمه مدرک دیپلم (و پیش‌دانشگاهی)
- رزومه تحصیلی (CV)
- مدرک زبان
تحصیل در کانادا در مقطع کارشناسی ارشد
دوره کارشناسی ارشد در دانشگاههای کانادا ۱ تا ۲ سال به طول می‌انجامد که ممکن است دوره کارآموزی به این زمان افزوده شود. دوره کارشناسی ارشد علاوه بر کنفرانس و کلاس شامل مواردی مانند کار گروهی، پروژه و… است. همچنین در بیشتر دورههای کارشناسی ارشد ارائه پایان‌نامه الزامی است. شروع سال تحصیلی در بیشتر دانشگاههای کانادا ماه سپتامبر است اما بعضی از دانشگاههای این کشور، در چند مقطع زمانی برای دورههای کارشناسی ارشد دانشجو می‌پذیرند.
مدارک کارشناسی ارشد در کانادا به‌طور کلی به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:
- MA یا کارشناسی ارشد در رشته‌های علوم انسانی و هنر (Master of Arts): این مدرک ویژه افرادی است که در رشته‌های حوزه علوم انسانی و علوم اجتماعی تحصیل کرده‌اند. مانند تاریخ، زبان‌شناسی، سیاست و… .
- MSc یا کارشناسی ارشد در رشته‌های علوم و مهندسی (Master of Science): این مدرک مربوط به رشته‌هایی است که تمرکز اصلی آنها بر موضوعات منطقی است که احساسات انسانی در آن دخیل نیستند. مانند ریاضیات، مهندسی، پزشکی، تکنولوژی و فناوری و… .
در برخی رشته‌ها، مدارک کارشناسی ارشد تخصصی نیز ارائه می‌شود:
- MFA یا کارشناسی ارشد هنرهای زیبا (Master of fine Arts)
- MEng یا کارشناسی ارشد در مهندسی (بدون پایان‌نامه) (Master of Engineering)
- MBA یا کارشناسی ارشد در مدیریت کسب و کار (Master of Business Administration)
مدارک لازم برای پذیرش در مقطع کارشناسی ارشد در کانادا:
- ترجمه ریزنمرات دوره دبیرستان (و پیش‌دانشگاهی) و کارشناسی
- ترجمه مدرک دیپلم (و پیش‌دانشگاهی) و کارشناسی
- انگیزه‌نامه تحصیلی (SOP)
- توصیه‌نامه تحصیلی (در صورت لزوم)
- رزومه تحصیلی (CV)
- مدرک زبان
برای برخی از رشته‌ها مانند معماری، موسیقی و… ارائه مدارکی مانند پورتفولیو ضروری است.
تحصیل در کانادا در مقطع دکتری
شروع تحصیل در مقطع دکتری در دانشگاههای کانادا، معمولاً ترم سپتامبر و ژانویه است. طول دوره دکتری بستگی به موضوع تحقیق دارد اما به‌طور متوسط ۳ تا ۵ سال زمان می‌برد.
مدارک لازم برای پذیرش در مقطع دکتری در کانادا:
- ترجمه ریزنمرات دوره دبیرستان (و پیش‌دانشگاهی)، کارشناسی و کارشناسی ارشد
- ترجمه مدرک دیپلم (و پیش‌دانشگاهی)، کارشناسی و کارشناسی ارشد
- ارائه مقالات چاپ شده (در صورت وجود)
- انگیزه‌نامه تحصیلی (SOP)
- توصیه‌نامه تحصیلی (Recommendation Letter)
- رزومه تحصیلی (CV)
- پروپوزال (در صورت لزوم)
- مدرک زبان
- مدرک GMAT یا GRE (در صورت لزوم)
کمک هزینه‌های تحصیلی در کانادا
با توجه به اهمیت موضوع آموزش و پژوهش در کانادا، دولت، دانشگاهها و بخش خصوصی هر سال کمک‌هزینه‌های تحصیلی مختلفی را به دانشجویان با استعداد بینالمللی در مقاطع تحصیلی مختلف ارائه می‌دهند. ارزش این کمک‌هزینه‌ها ۱۰ تا ۵۰ هزار دلار کانادا در سال است. رقابت زیادی در میان دانشجویان سراسر جهان برای دریافت کمک‌هزینه تحصیلی وجود دارد که موارد زیر به دانشجویان برای دریافت آن کمک خواهند کرد:
- معدل بالا در مقاطع تحصیلی پیشین
- داشتن مقالات چاپ شده در مجلات معتبر
- مدرک زبان با نمره بالا
- ارائه مقاله و شرکت در کنفرانس‌های بینالمللی
- توصیه‌نامه‌های تحصیلی از اساتید معتبر
- توصیه‌نامه از اساتید کانادایی
- ارائه پروپوزال قوی
دانشجویان تحصیلات تکمیلی همچنین می‌توانند به عنوان دستیار تدریس (teacher assistant) و یا دستیار پژوهشی(research assistant) مشغول به کار شوند و حقوق دریافت کنند.
ویزای تحصیلی کانادا
برای تحصیل در کانادا، پس از اخذ پذیرش از دانشگاه یا کالج، باید ویزای تحصیلی یا دانشجویی کانادا را دریافت کرد. برای درخواست ویزای دانشجویی کانادا، ارائه بخشی از مدارک اجباری و بخش دیگر اختیاری است. البته برای ایرانیان، ارائه مدارک اختیاری (علی‌رغم اختیاری بودن) بسیار توصیه می‌شود. بوده‌اند افرادی که بدون ارائه مدارک اختیاری مثل اسناد وابستگی به ایران (اسناد تای یا tie) و حساب بانکی و تنها با ارائه نامه فاند و نیز بدون ارائه سایر مدارک موجود در Letter of Explanation مثل استادی پلن (Study Plan)، موفق به دریافت ویزا شده‌اند؛ ولی تعداد این افراد بسیار کم بوده است. به نظر می‌رسد با توجه به شرایط سیاسی و اقتصادی و تمایل زیاد ایرانیان به مهاجرت، ارائه این مدارک اختیاری، تبدیل به موضوعی حیاتی شده است.
مدارک لازم برای ویزای دانشجویی کانادا
پیشنهاد می‌شود تا جای ممکن برای بالا بردن شانس دریافت ویزای تحصیلی همه مدارک زیر را ارائه دهید:
- فرم IMM1294E : فرم درخواست استادی پرمیت کانادا (اجازه تحصیل در کانادا)*
- نامه پذیرش دانشگاه
- تصویر ویزاها و مهرهای پاسپورت فعلی و قبلی (در صورت وجود)
- نامه بورسیه یا فاند یا هر نوع کمک مالی (در صورت وجود)
- گواهی حساب بانکی (تمکن مالی برای ویزای تحصیلی کانادا) متقاضی یا پشتیبان او
- فیش حقوقی، بیمه، حکم کارگزینی، جواز کسب، اجاره‌نامه، مدرک سرمایه‌گذاری و یا هر نوع مدرکی دال بر درآمد جاری متقاضی یا پشتیبان مالی همراه با ترجمه آن
- عکس دیجیتال با مشخصات مورد نیاز CIC
- فرم IMM5645E : فرم اطلاعات خانوادگی (Additional Family Information)
- فرم IMM5257b_1 : فرم درخواست اقامت موقت کانادا (Temporary Residence)
- مدرک CAQ برای متقاضیان تحصیل در استان کبک**
- کاور لتر (Cover Letter) (در صورت نیاز)
- برنامه تحصیلی یا استادی پلن (Study Plan)
- شناسنامه و ترجمه آن (کارت ملی و ترجمه آن لازم نیست)
- رزومه تحصیلی (CV)
- مدارک فارغ‌التحصیلی، ریزنمرات و ترجمه آنها (در صورت در اختیار نداشتن دانشنامه، مدرکی به انگلیسی یا فرانسه که فارغ‌التحصیلی شما را نشان دهد)
- گواهی عدم سوء پیشینه و ترجمه آن
- مدرک زبان انگلیسی (تافل، آیلتس یا GRE) یا فرانسوی
- اسناد ملکی متقاضی یا پشتیبان مالی (در صورت امکان)
- گواهی تعهدات محضری پشتیبان مالی و ترجمه آن (در صورت امکان)
- نامه سابقه کار به انگلیسی یا ترجمه گواهی سابقه کار فارسی یا مدارک رسمی خوداشتغالی (در صورت امکان)
- نامه پیشنهاد کار بعد از تحصیل (به زبان انگلیسی یا فرانسوی) یا ترجمه گواهی پیشنهاد کار فارسی (در صورت امکان)
- سایر مدارک وابستگی جهت ارائه به عنوان تای (در صورت امکان) مانند گواهی دورههای آموزشی و یا کارهای داوطلبانه، گواهی پزشکی وضعیت جسمانی والدین (در صورت بیماری) و…
* استادی پرمیت کانادا اجازه تحصیل دانشجویان در این کشور است که درخواست آن هم‌زمان با ویزا در سایت سفارت (اداره مهاجرت و شهروندی کانادا) ثبت می‌شود و دانشجو پس از دریافت ویزا و در زمان ورود به کانادا آن را دریافت می‌کند.
** مدرک CAQ در واقع اجازه تحصیل در استان کبک (چیزی مشابه اجازه تحصیل در کانادا) است و متقاضیان تحصیل در استان کبک باید علاوه بر استادی پرمیت کانادا، گواهی CAQ را نیز به سفارت کانادا ارائه دهند.
مشاوره تخصصی تحصیل در کانادا
موسسه مهاجرتی ورسای
شرکت “پژواک سپهر آپادانا” با نام تجاری ورسای، با بهره‌گیری از دانش و سال‌ها تجربه در زمینه مهاجرت، در ایران و فرانسه فعالیت دارد. گروه بینالمللی ورسای متشکل از گروهی ایرانی- فرانسوی است که خدمات مهاجرتی را در دو شهر لیون و تهران به هم‌وطنان ایرانی ارائه می‌دهد. موسسه مهاجرتی ورسای، نمایندگی انحصاری موسسه ایکل فرانسه در ایران را نیز بر عهده دارد.
